Les nombres complexes (racines carrées et racines nièmes)

Calculer les expressions de la forme cos(nθ) {\mathrm{cos} \left(n\theta \right)\ } et de sin(nθ) {\mathrm{sin} \left(n\theta \right)\ } en fonction des puissances de cos(θ) {\mathrm{cos} \left(\theta \right)\ } ou de sin(nθ) {\mathrm{sin} \left(n\theta \right)\ } - Exercice 2

10 min
20
Question 1

Exprimer cos(4x)\cos\left(4x\right) en fonction de cos(x)\cos\left(x\right) et de sin(x)\sin\left(x\right) .

Correction
Pour tout réel xx, on a : e4ix=cos(4x)+isin(4x)e^{4ix}=\cos\left(4x\right)+i\sin\left(4x\right)
    La formule de Moivre\red{\text{La formule de Moivre}}
  • Pour tout xR{\color{blue}{x}}\in \mathbb{R} et pour tout entier naturel n{\color{red}{n}}, on a : cos(nx) +isin(nx) =einx=(cos(x) +isin(x) )n{\mathrm{cos} \left({\color{red}{n}}{\color{blue}{x}}\right)\ }+i{\mathrm{sin} \left({\color{red}{n}}{\color{blue}{x}}\right)\ }=e^{i{\color{red}{n}}{\color{blue}{x}}}={\left({\mathrm{cos} \left({\color{blue}{x}}\right)\ }+i{\mathrm{sin} \left({\color{blue}{x}}\right)\ }\right)}^{\color{red}{n}}
  • Il en résulte donc que :
    e4ix=(cos(x) +isin(x) )4e^{4ix}={\left({\mathrm{cos} \left(x\right)\ }+i{\mathrm{sin} \left(x\right)\ }\right)}^4
    Ainsi :
    cos(4x)=Re(e4ix)\cos\left(4x\right)=\text{Re}\left(e^{4ix}\right)
    Nous allons commencer par développer (cos(x) +isin(x) )4{\left({\mathrm{cos} \left(x\right)\ }+i{\mathrm{sin} \left(x\right)\ }\right)}^4 .
    (cos(x) +isin(x) )4=cos4(x)+4icos3(x)sin(x)+6cos2(x)(isin(x))2+4cos(x)(isin(x))3+(isin(x))4{\left({\mathrm{cos} \left(x\right)\ }+i{\mathrm{sin} \left(x\right)\ }\right)}^4={\cos}^4\left(x\right)+4i{\cos}^3\left(x\right)\sin\left(x\right)+6{\cos}^2\left(x\right){\left(i\sin\left(x\right)\right)}^2+4\cos\left(x\right){\left(i\sin\left(x\right)\right)}^3+{\left(i\sin\left(x\right)\right)}^4
    (cos(x) +isin(x) )4=cos4(x)+4icos3(x)sin(x)6cos2(x)sin2(x)4icos(x)sin3(x)+sin4(x){\left({\mathrm{cos} \left(x\right)\ }+i{\mathrm{sin} \left(x\right)\ }\right)}^4={\cos}^4\left(x\right)+4i{\cos}^3\left(x\right)\sin\left(x\right)-6{\cos}^2\left(x\right){\sin}^2\left(x\right)-4i\cos\left(x\right){\sin}^3\left(x\right)+{\sin}^4\left(x\right)
    (cos(x) +isin(x) )4=cos4(x)6cos2(x)sin2(x)+sin4(x)+i(4cos3(x)sin(x)4cos(x)sin3(x)){\left({\mathrm{cos} \left(x\right)\ }+i{\mathrm{sin} \left(x\right)\ }\right)}^4={\cos}^4\left(x\right)-6{\cos}^2\left(x\right){\sin}^2\left(x\right)+{\sin}^4\left(x\right)+i\left(4{\cos}^3\left(x\right)\sin\left(x\right)-4\cos\left(x\right){\sin}^3\left(x\right)\right)
    Comme : cos(4x)=Re(e4ix)\cos\left(4x\right)=\text{Re}\left(e^{4ix}\right)
    Finalement :
    cos(4x)=cos4(x)6cos2(x)sin2(x)+sin4(x))\cos\left(4x\right)={\cos}^4\left(x\right)-6{\cos}^2\left(x\right){\sin}^2\left(x\right)+{\sin}^4\left(x\right))
    Question 2

    Exprimer sin(4x)\sin\left(4x\right) en fonction de cos(x)\cos\left(x\right) et de sin(x)\sin\left(x\right) .

    Correction
    Pour tout réel xx, on a : e4ix=cos(4x)+isin(4x)e^{4ix}=\cos\left(4x\right)+i\sin\left(4x\right)
      La formule de Moivre\red{\text{La formule de Moivre}}
  • Pour tout xR{\color{blue}{x}}\in \mathbb{R} et pour tout entier naturel n{\color{red}{n}}, on a : cos(nx) +isin(nx) =einx=(cos(x) +isin(x) )n{\mathrm{cos} \left({\color{red}{n}}{\color{blue}{x}}\right)\ }+i{\mathrm{sin} \left({\color{red}{n}}{\color{blue}{x}}\right)\ }=e^{i{\color{red}{n}}{\color{blue}{x}}}={\left({\mathrm{cos} \left({\color{blue}{x}}\right)\ }+i{\mathrm{sin} \left({\color{blue}{x}}\right)\ }\right)}^{\color{red}{n}}
  • Il en résulte donc que :
    e4ix=(cos(x) +isin(x) )4e^{4ix}={\left({\mathrm{cos} \left(x\right)\ }+i{\mathrm{sin} \left(x\right)\ }\right)}^4
    Ainsi :
    sin(4x)=Im(e4ix)\sin\left(4x\right)=\text{Im}\left(e^{4ix}\right)
    Nous allons commencer par développer (cos(x) +isin(x) )4{\left({\mathrm{cos} \left(x\right)\ }+i{\mathrm{sin} \left(x\right)\ }\right)}^4 .
    (cos(x) +isin(x) )4=cos4(x)+4icos3(x)sin(x)+6cos2(x)(isin(x))2+4cos(x)(isin(x))3+(isin(x))4{\left({\mathrm{cos} \left(x\right)\ }+i{\mathrm{sin} \left(x\right)\ }\right)}^4={\cos}^4\left(x\right)+4i{\cos}^3\left(x\right)\sin\left(x\right)+6{\cos}^2\left(x\right){\left(i\sin\left(x\right)\right)}^2+4\cos\left(x\right){\left(i\sin\left(x\right)\right)}^3+{\left(i\sin\left(x\right)\right)}^4
    (cos(x) +isin(x) )4=cos4(x)+4icos3(x)sin(x)6cos2(x)sin2(x)4icos(x)sin3(x)+sin4(x){\left({\mathrm{cos} \left(x\right)\ }+i{\mathrm{sin} \left(x\right)\ }\right)}^4={\cos}^4\left(x\right)+4i{\cos}^3\left(x\right)\sin\left(x\right)-6{\cos}^2\left(x\right){\sin}^2\left(x\right)-4i\cos\left(x\right){\sin}^3\left(x\right)+{\sin}^4\left(x\right)
    (cos(x) +isin(x) )4=cos4(x)6cos2(x)sin2(x)+sin4(x)+i(4cos3(x)sin(x)4cos(x)sin3(x)){\left({\mathrm{cos} \left(x\right)\ }+i{\mathrm{sin} \left(x\right)\ }\right)}^4={\cos}^4\left(x\right)-6{\cos}^2\left(x\right){\sin}^2\left(x\right)+{\sin}^4\left(x\right)+i\left(4{\cos}^3\left(x\right)\sin\left(x\right)-4\cos\left(x\right){\sin}^3\left(x\right)\right)
    Comme : sin(4x)=Im(e4ix)\sin\left(4x\right)=\text{Im}\left(e^{4ix}\right)
    Finalement :
    sin(4x)=4cos3(x)sin(x)4cos(x)sin3(x)\sin\left(4x\right)=4{\cos}^3\left(x\right)\sin\left(x\right)-4\cos\left(x\right){\sin}^3\left(x\right)