🔴  Lives #BAC2024

À partir du 12 mai, révise le bac avec nous sur YouTube tous les soirs à 19h30 ! Découvrir la chaîne →

Séries numériques

Exercice 6 - Exercice 1

20 min
35
Pour appliquer les fondamentaux.
Question 1
Soit a>0a > 0. Soit nn un nombre entier naturel.

Étudier la nature de la série numérique S=n=0+ann!nnS = \sum_{n=0}^{+\infty} \dfrac{a^n \, n!}{n^n}.

Correction
Nous allons faire usage du critère de d'Alembert. A cet usage introduisons la notation un=ann!nnu_n = \dfrac{a^n \, n!}{n^n}. On a alors :
un+1un=an+1(n+1)!(n+1)n+1ann!nn=a×an×(n+1)×n!(n+1)×(n+1)nann!nn=a(n+1)n1nn=ann(n+1)n\dfrac{u_{n+1}}{u_n} = \dfrac{\dfrac{a^{n+1} (n+1)!}{(n+1)^{n+1}}}{\dfrac{a^n \, n!}{n^n}} = \dfrac{\dfrac{a \times a^n \times (n+1) \times n!}{(n+1) \times (n+1)^n }}{\dfrac{a^n \, n!}{n^n}} = \dfrac{\dfrac{a}{(n+1)^n }}{\dfrac{1}{n^n}} = a \dfrac{n^n}{(n+1)^n}
Soit :
un+1un=a(n(n+1))n=a(1n+1n)n=a(1nn+1n)n=a(11+1n)n\dfrac{u_{n+1}}{u_n} = a \left( \dfrac{n}{(n+1)} \right)^n = a \left( \dfrac{1}{\dfrac{n+1}{n}} \right)^n = a \left( \dfrac{1}{\dfrac{n}{n} + \dfrac{1}{n}} \right)^n = a \left( \dfrac{1}{1 + \dfrac{1}{n}} \right)^n
Soit encore :
un+1un=a(1+1n)n\dfrac{u_{n+1}}{u_n} = a \left( 1 + \dfrac{1}{n} \right)^{-n}
Afin de ne plus s'encombre de la puissance n-n on va introduire un logarithme népérien et de fait une exponentielle pour compenser. On a alors :
un+1un=aeln((1+1n)n)=aenln(1+1n)\dfrac{u_{n+1}}{u_n} = a e^{\ln \left(\left( 1 + \frac{1}{n} \right)^{-n} \right) } = a e^{-n \ln \left( 1 + \frac{1}{n} \right) }
Par passage à la limite lorsque n+n \longrightarrow + \infty on obtient :
un+1un=n+aeln((1+1n)n)=aen(1n12n2+o(1n2))=ae(nnn2n2+o(1n))\dfrac{u_{n+1}}{u_n} \underset{n \longrightarrow + \infty}{=} a e^{\ln \left(\left( 1 + \frac{1}{n} \right)^{-n} \right) } = a e^{-n \left( \frac{1}{n} - \frac{1}{2n^2} + o\left( \frac{1}{n^2} \right) \right) } = a e^{ \left( \frac{-n}{n} - \frac{-n}{2n^2} + o\left( \frac{1}{n} \right) \right) }
D'où :
un+1un=n+aeln((1+1n)n)=ae(1+12n+o(1n))\dfrac{u_{n+1}}{u_n} \underset{n \longrightarrow + \infty}{=} a e^{\ln \left(\left( 1 + \frac{1}{n} \right)^{-n} \right) } = a e^{ \left( -1 + \frac{1}{2n} + o\left( \frac{1}{n} \right) \right) }
De fait, on obtient :
limn+un+1un=limn+(ae(1+12n+o(1n)))=alimn+e(1+12n+o(1n))=alimn+e1\lim_{n \longrightarrow + \infty} \dfrac{u_{n+1}}{u_n} = \lim_{n \longrightarrow + \infty} \left( a e^{ \left( -1 + \frac{1}{2n} + o\left( \frac{1}{n} \right) \right) } \right) = a \lim_{n \longrightarrow + \infty} e^{ \left( -1 + \frac{1}{2n} + o\left( \frac{1}{n} \right) \right) } = a \lim_{n \longrightarrow + \infty} e^{-1}
Comme la limite d'un nombre est ce nombre lui-même, on a alors :
limn+un+1un=ae1=ae\lim_{n \longrightarrow + \infty} \dfrac{u_{n+1}}{u_n} = a e^{-1} = \dfrac{a}{e}
En vertu du critère de d'Alembert, on peut donc affirmer que :
- si 0<a<e0 < a < e alors la série S=n=0+ann!nnS = \sum_{n=0}^{+\infty} \dfrac{a^n \, n!}{n^n} est de nature convergente.
- si a>ea > e alors la série S=n=0+ann!nnS = \sum_{n=0}^{+\infty} \dfrac{a^n \, n!}{n^n} est de nature divergente.
- si a=ea = e alors on a :
limn+un+1un=elimn+e(1+12n+o(1n))=limn+e1e(1+12n+o(1n))=limn+e(11+12n+o(1n))\lim_{n \longrightarrow + \infty} \dfrac{u_{n+1}}{u_n} = e \lim_{n \longrightarrow + \infty} e^{ \left( -1 + \frac{1}{2n} + o\left( \frac{1}{n} \right) \right) } = \lim_{n \longrightarrow + \infty} e^1 e^{ \left( -1 + \frac{1}{2n} + o\left( \frac{1}{n} \right) \right) } = \lim_{n \longrightarrow + \infty} e^{ \left( 1-1 + \frac{1}{2n} + o\left( \frac{1}{n} \right) \right) }
Donc :
limn+un+1un=limn+e(12n+o(1n))=e0+=1+\lim_{n \longrightarrow + \infty} \dfrac{u_{n+1}}{u_n} = \lim_{n \longrightarrow + \infty} e^{ \left( \frac{1}{2n} + o\left( \frac{1}{n} \right) \right) } = e^{0^+} = 1^+
Ainsi, si a=ea = e alors la série S=n=0+ann!nnS = \sum_{n=0}^{+\infty} \dfrac{a^n \, n!}{n^n} est de nature divergente.