🔴  Lives #BAC2024

À partir du 12 mai, révise le bac avec nous sur YouTube tous les soirs à 19h30 ! Découvrir la chaîne →

Séries numériques

Exercice 2 - Exercice 1

20 min
35
Pour s'entrainer sur un exercice classique.
Question 1
Soit nn un nombre entier naturel supérieur ou égal à 22.
Soit aa un nombre réel strictement supérieur à l'unité.
On désigne par SS la série suivante :
S=n=2+1n(ln(n))aS = \sum_{n = 2}^{+\infty} \dfrac{1}{ n \left( \ln(n) \right)^a}

Etudier la convergence de SS.

Correction
Sur l'intervalle [2;+[[2 \,;\, + \infty[ on considère l'expression :
f(x)=1x(ln(x))af(x) = \dfrac{1}{ x \left( \ln(x) \right)^a}
La fonction ff, dont l'image est indiquée ci-avant, est décroissante sur l'intervalle [2;+[[2 \,;\, + \infty[.
Soit kk un nombre entier naturel strictement supérieur à 22. On a alors :
x[k;k+1],1(k+1)(ln(k+1))a1x(ln(x))a1k(ln(k))a\forall x \in [k \,;\, k+1], \,\, \dfrac{1}{ (k+1) \left( \ln(k+1) \right)^a} \leqslant \dfrac{1}{ x \left( \ln(x) \right)^a} \leqslant \dfrac{1}{ k \left( \ln(k) \right)^a}
Par intégration, sur xx, de l'inégalité précédente entre kk et k+1k+1 on obtient :
x[k;k+1],kk+11(k+1)(ln(k+1))adxkk+11x(ln(x))adxkk+11k(ln(k))adx\forall x \in [k \,;\, k+1], \,\, \int_{k}^{k + 1} \dfrac{1}{ (k+1) \left( \ln(k+1) \right)^a} \, dx \leqslant \int_{k}^{k + 1} \dfrac{1}{ x \left( \ln(x) \right)^a} \, dx \leqslant \int_{k}^{k + 1} \dfrac{1}{ k \left( \ln(k) \right)^a} \, dx
Soit :
x[k;k+1],1(k+1)(ln(k+1))akk+11dxkk+11x(ln(x))adx1k(ln(k))akk+11dx\forall x \in [k \,;\, k+1], \,\, \dfrac{1}{ (k+1) \left( \ln(k+1) \right)^a} \int_{k}^{k + 1} 1 \, dx \leqslant \int_{k}^{k + 1} \dfrac{1}{ x \left( \ln(x) \right)^a} \, dx \leqslant \dfrac{1}{ k \left( \ln(k) \right)^a} \int_{k}^{k + 1} 1 \, dx
Comme kk+11dx=1\int_{k}^{k + 1} 1 \, dx = 1 on trouve que :
x[k;k+1],1(k+1)(ln(k+1))akk+11x(ln(x))adx1k(ln(k))a\forall x \in [k \,;\, k+1], \,\, \dfrac{1}{ (k+1) \left( \ln(k+1) \right)^a} \leqslant \int_{k}^{k + 1} \dfrac{1}{ x \left( \ln(x) \right)^a} \, dx \leqslant \dfrac{1}{ k \left( \ln(k) \right)^a}
On va maintenant sommer cette inégalité pour des valeurs de kk allant de 22 à n1n-1. On a alors :
k=2n11(k+1)(ln(k+1))ak=2n1kk+11x(ln(x))adxk=2n11k(ln(k))a\sum_{k = 2}^{n-1} \dfrac{1}{ (k+1) \left( \ln(k+1) \right)^a} \leqslant \sum_{k = 2}^{n-1} \int_{k}^{k + 1} \dfrac{1}{ x \left( \ln(x) \right)^a} \, dx \leqslant \sum_{k = 2}^{n-1} \dfrac{1}{ k \left( \ln(k) \right)^a}
Donc :
k=2n11(k+1)(ln(k+1))a2n1x(ln(x))adxk=2n11k(ln(k))a\sum_{k = 2}^{n-1} \dfrac{1}{ (k+1) \left( \ln(k+1) \right)^a} \leqslant \int_{2}^{n} \dfrac{1}{ x \left( \ln(x) \right)^a} \, dx \leqslant \sum_{k = 2}^{n-1} \dfrac{1}{ k \left( \ln(k) \right)^a}
On pose alors K=k+1K = k +1 et de fait KK va de 33 à nn. Ainsi, on trouve que :
K=3n1K(ln(K))a2n1x(ln(x))adxK=3n1(K1)(ln(K1))a\sum_{K = 3}^{n} \dfrac{1}{ K \left( \ln(K) \right)^a} \leqslant \int_{2}^{n} \dfrac{1}{ x \left( \ln(x) \right)^a} \, dx \leqslant \sum_{K = 3}^{n} \dfrac{1}{ (K-1) \left( \ln(K-1) \right)^a}
De plus, on a :
2n1x(ln(x))adx=2n1x(ln(x))adx\int_{2}^{n} \dfrac{1}{ x \left( \ln(x) \right)^a} \, dx = \int_{2}^{n} \dfrac{\dfrac{1}{x}}{ \left( \ln(x) \right)^a} \, dx
On pose alors X=ln(x)X = \ln(x). Dans ce cas on a dXdx=dln(x)dx=1x\dfrac{dX}{dx} = \dfrac{d \ln(x)}{dx} = \dfrac{1}{x} et de fait dX=1xdxdX = \dfrac{1}{x} dx. En outre, comme xx va de 22 à nn alors XX va de ln(2)\ln(2) à ln(n)\ln(n). On a donc :
2n1x(ln(x))adx=2n1x(ln(x))adx=ln(2)ln(n)1XadX=[11a×1Xa1]ln(2)ln(n)=11a×[1Xa1]ln(2)ln(n)\int_{2}^{n} \dfrac{1}{ x \left( \ln(x) \right)^a} \, dx = \int_{2}^{n} \dfrac{\dfrac{1}{x}}{ \left( \ln(x) \right)^a} \, dx = \int_{\ln(2)}^{\ln(n)} \dfrac{1}{ X^a} \, dX = \left[ \dfrac{1}{1-a} \times \dfrac{1}{X^{a-1}} \right]_{\ln(2)}^{\ln(n)} = \dfrac{1}{1-a} \times \left[ \dfrac{1}{X^{a-1}} \right]_{\ln(2)}^{\ln(n)}
Ainsi :
2n1x(ln(x))adx=11a×(1ln(n)a11ln(2)a1)=11a×1ln(n)a111a×1ln(2)a1\int_{2}^{n} \dfrac{1}{ x \left( \ln(x) \right)^a} \, dx = \dfrac{1}{1-a} \times \left( \dfrac{1}{\ln(n)^{a-1}} - \dfrac{1}{\ln(2)^{a-1}} \right) = \dfrac{1}{1-a} \times \dfrac{1}{\ln(n)^{a-1}} - \dfrac{1}{1-a} \times \dfrac{1}{\ln(2)^{a-1}}
Ainsi, on peut donc écrire que :
K=3n1K(ln(K))a11a×1ln(n)a111a×1ln(2)a1K=3n1(K1)(ln(K1))a\sum_{K = 3}^{n} \dfrac{1}{ K \left( \ln(K) \right)^a} \leqslant \dfrac{1}{1-a} \times \dfrac{1}{\ln(n)^{a-1}} - \dfrac{1}{1-a} \times \dfrac{1}{\ln(2)^{a-1}} \leqslant \sum_{K = 3}^{n} \dfrac{1}{ (K-1) \left( \ln(K-1) \right)^a}
En conservant uniquement la minoration, on trouve que :
K=3n1K(ln(K))a11a×1ln(n)a111a×1ln(2)a1\sum_{K = 3}^{n} \dfrac{1}{ K \left( \ln(K) \right)^a} \leqslant \dfrac{1}{1-a} \times \dfrac{1}{\ln(n)^{a-1}} - \dfrac{1}{1-a} \times \dfrac{1}{\ln(2)^{a-1}}
Soit encore :
K=3n1K(ln(K))a1a1×1ln(n)a1+1a1×1ln(2)a1\sum_{K = 3}^{n} \dfrac{1}{ K \left( \ln(K) \right)^a} \leqslant - \dfrac{1}{a-1} \times \dfrac{1}{\ln(n)^{a-1}} + \dfrac{1}{a-1} \times \dfrac{1}{\ln(2)^{a-1}}
On constate que, sous la condition a>1{\color{red}{\textbf{sous la condition} \,\ a>1}}, Le terme 1a1×1ln(n)a1>0\dfrac{1}{a-1} \times \dfrac{1}{\ln(n)^{a-1}} > 0 (car nn un nombre entier naturel supérieur ou égal à 22), et on a donc la majoration suivante :
K=3n1K(ln(K))a1a1×1ln(n)a1+1a1×1ln(2)a11a1×1ln(2)a1\sum_{K = 3}^{n} \dfrac{1}{ K \left( \ln(K) \right)^a} \leqslant - \dfrac{1}{a-1} \times \dfrac{1}{\ln(n)^{a-1}} + \dfrac{1}{a-1} \times \dfrac{1}{\ln(2)^{a-1}} \leqslant \dfrac{1}{a-1} \times \dfrac{1}{\ln(2)^{a-1}}
Donc la somme K=3n1K(ln(K))a\sum_{K = 3}^{n} \dfrac{1}{ K \left( \ln(K) \right)^a} est majorée. De plus, cette somme K=3n1K(ln(K))a\sum_{K = 3}^{n} \dfrac{1}{ K \left( \ln(K) \right)^a} est croissante car on ne fait qu'ajouter des quantités positives.
En conséquence la somme K=3n1K(ln(K))a\sum_{K = 3}^{n} \dfrac{1}{ K \left( \ln(K) \right)^a} est convergente. Ceci implique que la série associée K=3+1K(ln(K))a\sum_{K = 3}^{+\infty} \dfrac{1}{ K \left( \ln(K) \right)^a} est également convergente.
Ceci nous permet d'affirmer qu'il en est de même pour la série 12(ln(2))a+K=3+1K(ln(K))a=K=2+1K(ln(K))a\dfrac{1}{ 2 \left( \ln(2) \right)^a} + \sum_{K = 3}^{+\infty} \dfrac{1}{ K \left( \ln(K) \right)^a} = \sum_{K = 2}^{+\infty} \dfrac{1}{ K \left( \ln(K) \right)^a}.
En conclusion, si a>1{\color{red}{\textbf{si} \,\ a>1}} alors la série S=n=2+1n(ln(n))aS = \sum_{n = 2}^{+\infty} \dfrac{1}{ n \left( \ln(n) \right)^a} est de nature convergente.