Nouveau

🔥 Découvre nos fiches d'exercices gratuites avec corrections en vidéo !Accéder aux fiches  

Tchat avec un prof

🤔 Bloqué sur un exercice ou une notion de cours ? Échange avec un prof sur le tchat !Découvrir  

Exercice 9 - Exercice 1

30 min
45
Une méthodologie bien pratique.
Question 1
-

On sait que si l'on cherche à exprimer la série de Fourier la fonction numérique, 2π2\pi-périodique, dont l'image est, sur l'intervalle [π;π][-\pi \,;\, \pi], donnée par l'expression x2x^2, on trouve que :
x2=π23+4n=1+(1)nn2cos(nx)x^2 = \dfrac{\pi^2}{3} + 4\sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n}{n^2}\cos(nx)
Soit la fonction numérique ff, 2π2\pi-périodique, dont l'image est, sur l'intervalle [π;π[[-\pi \,;\, \pi[, donnée par l'expression f(x)=x3f(x) = x^3. Déterminer l'expression de sa série de Fourier.

Correction
L'énoncé suggère d'exploiter la relation proposée, à savoir :
x2=π23+4n=1+(1)nn2cos(nx)x^2 = \dfrac{\pi^2}{3} + 4\sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n}{n^2}\cos(nx)
Nous allons donc intégrer cette dernière relation entre les abscisses 00 et xx. On a alors :
x3=3×x33=3×x3033=3×0xt2dt=3×0x(π23+4n=1+(1)nn2cos(nt))dtx^3 = 3 \times \dfrac{x^3}{3} = 3 \times \dfrac{x^3 - 0^3}{3} = 3 \times \int_{0}^{x} t^2 \, \mathrm{d}t = 3 \times \int_{0}^{x} \left( \dfrac{\pi^2}{3} + 4\sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n}{n^2}\cos(nt) \right) \, \mathrm{d}t
Ce qui nous donne :
x3=0x(π2+3×4n=1+(1)nn2cos(nt))dt=π20x1dt+12n=1+(1)nn20xcos(nt)dtx^3 = \int_{0}^{x} \left( \pi^2 + 3\times4 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n}{n^2}\cos(nt) \right) \, \mathrm{d}t = \pi^2 \int_{0}^{x} 1 \, \mathrm{d}t + 12 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n}{n^2} \int_{0}^{x} \cos(nt) \, \mathrm{d}t
Mais, on sait que 0x1dt=x\int_{0}^{x} 1 \, \mathrm{d}t = x et que :
0xcos(nt)dt=[sin(nt)n]0x=sin(nx)sin(n0)n=sin(nx)sin(0)n=sin(nx)0n=sin(nx)n\int_{0}^{x} \cos(nt) \, \mathrm{d}t = \left[ \dfrac{\sin(nt)}{n} \right]_{0}^{x} = \dfrac{ \sin(nx) - \sin(n0)}{n} = \dfrac{ \sin(nx) - \sin(0)}{n} = \dfrac{ \sin(nx) - 0}{n} = \dfrac{ \sin(nx)}{n}
Soit :
x3=π2x+12n=1+(1)nn2sin(nx)nx^3 = \pi^2 x + 12 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n}{n^2} \dfrac{ \sin(nx)}{n} \,
Ce qui nous conduit naturellement à :
x3=π2x+12n=1+(1)nn3sin(nx)x^3 = \pi^2 x + 12 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n}{n^3} \sin(nx) \,
Il nous faut maintenant expliciter la série de Fourier qui est associée au terme xx. Pour ce faire, nous effectuer, cette fois, une dérivation.
On a alors :
x=12(x2)x = \frac{1}{2}(x^2)'
Soit :
x=12(π23+4n=1+(1)nn2cos(nx))x = \frac{1}{2} \left( \dfrac{\pi^2}{3} + 4\sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n}{n^2}\cos(nx) \right)'
Soit encore :
x=12(π23)+124(n=1+(1)nn2cos(nx))x = \frac{1}{2} \left( \dfrac{\pi^2}{3} \right)' + \frac{1}{2}4 \left(\sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n}{n^2}\cos(nx) \right)'
La dérivation s'effectuant par rapport à la variable xx, nous pouvons écrire que :
x=12(π23)+2n=1+(1)nn2(cos(nx))x = \frac{1}{2} \left( \dfrac{\pi^2}{3} \right)' + 2 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n}{n^2} \left( \cos(nx) \right)'
Avec (π23)=0\left( \dfrac{\pi^2}{3} \right)' = 0 et (cos(nx))=nsin(nx)\left( \cos(nx) \right)'= -n \sin(nx)
Ce qui nous donne :
x=02n=1+(1)nn2nsin(nx)x = 0 - 2 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n}{n^2} n\sin(nx)
Nous allons donc écrire ceci comme :
x=2n=1+(1)1(1)nn2nsin(nx)x = 2 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^1(-1)^n}{n^2} n\sin(nx)
En simplifiant par nn, non nul, on obtient :
x=2n=1+(1)1(1)nnsin(nx)x = 2 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^1(-1)^n}{n} \sin(nx)
Enfin, on sait que (1)1(1)n=(1)n+1(-1)^1(-1)^n = (-1)^{n+1}. Ce qui finalement nous donne :
x=2n=1+(1)n+1nsin(nx)x = 2 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^{n+1}}{n} \sin(nx)
On en déduit alors que :
x3=π22n=1+(1)n+1nsin(nx)+12n=1+(1)nn3sin(nx)x^3 = \pi^2 2 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^{n+1}}{n} \sin(nx) + 12 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n}{n^3} \sin(nx)
Nous allons donc écrire que :
x3=2π2n=1+(1)n+1n2n3sin(nx)+2×6n=1+(1)nn3sin(nx)x^3 = 2\pi^2 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^{n+1}n^2}{n^3} \sin(nx) + 2\times 6 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n}{n^3} \sin(nx)
Soit :
x3=2π2n=1+(1)nn2n3sin(nx)+2×6n=1+(1)nn3sin(nx)x^3 = -2\pi^2 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n n^2}{n^3} \sin(nx) + 2\times 6 \sum_{n = 1}^{+\infty} \dfrac{(-1)^n}{n^3} \sin(nx)
Soit encore :
x3=n=1+(2π2)(1)nn2n3sin(nx)+n=1+(2×6)(1)nn3sin(nx)x^3 = \sum_{n = 1}^{+\infty} \left( -2\pi^2 \right) \dfrac{(-1)^n n^2}{n^3} \sin(nx) + \sum_{n = 1}^{+\infty} \left( 2 \times 6 \right) \dfrac{(-1)^n}{n^3} \sin(nx)
Donc :
x3=n=1+(π2n2)2(1)nn3sin(nx)+n=1+(6)2(1)nn3sin(nx)x^3 = \sum_{n = 1}^{+\infty} \left( -\pi^2 n^2\right) 2 \dfrac{(-1)^n}{n^3} \sin(nx) + \sum_{n = 1}^{+\infty} \left( 6 \right)2 \dfrac{(-1)^n}{n^3} \sin(nx)
En regroupant les deux sommations, on obtient :
x3=n=1+((π2n2)2(1)nn3sin(nx)+(6)2(1)nn3sin(nx))x^3 = \sum_{n = 1}^{+\infty} \left( \left( -\pi^2 n^2\right) 2\dfrac{(-1)^n}{n^3} \sin(nx) + (6)2 \dfrac{(-1)^n}{n^3} \sin(nx) \right)
En factorisant, on arrive à :
x3=n=1+(π2n2+6)2(1)nn3sin(nx)x^3 = \sum_{n = 1}^{+\infty} \left( -\pi^2 n^2 + 6 \right) 2\dfrac{(-1)^n}{n^3} \sin(nx)
Finalement, on trouve que :
x3=2n=1+(6n2π2)(1)nn3sin(nx){\color{red}{ \boxed{x^3 = 2\sum_{n = 1}^{+\infty} \left( 6 - n^2\pi^2 \right) \dfrac{(-1)^n}{n^3} \sin(nx) }}}
A titre informatif, on donne ci-dessous le graphe de la somme partielle 2n=150(6n2π2)(1)nn3sin(nx)2\sum_{n = 1}^{50} \left( 6 - n^2\pi^2 \right) \dfrac{(-1)^n}{n^3} \sin(nx) :

En allant jusqu'à n=2000n = 2000 le résultat est particulièrement convaincant.

Signaler une erreur

Aide-nous à améliorer nos contenus en signalant les erreurs ou problèmes que tu penses avoir trouvés.

Connecte-toi ou crée un compte pour signaler une erreur.