Angles orientés

Exercices types : 11ère partie - Exercice 3

20 min
40
Ci-dessous, on a construit une ligne brisée .
Question 1

Calculer l'angle (GH;GF)\left(\overrightarrow{GH} ;\overrightarrow{GF} \right).

Correction
Soient deux vecteurs AB\overrightarrow{AB} et AC\overrightarrow{AC} .
  • Si les vecteurs AB\overrightarrow{AB} et AC\overrightarrow{AC} sont colinéaires et de même sens alors l'angle orienté (AB;AC)=0\left(\overrightarrow{AB} ;\overrightarrow{AC} \right)=0
  • Si les vecteurs AB\overrightarrow{AB} et AC\overrightarrow{AC} sont colinéaires et de sens opposés alors l'angle orienté (AB;AC)=π\left(\overrightarrow{AB} ;\overrightarrow{AC} \right)=\pi
Les points F,GF,G et TT sont alignées car sur une même droite.
De plus, les vecteurs GT\overrightarrow{GT} et GF\overrightarrow{GF} sont colinéaires et de sens opposés donc (GT;GF)=π\left(\overrightarrow{GT} ;\overrightarrow{GF} \right)=-\pi .
Or (GT;GH)=2π3\left(\overrightarrow{GT} ;\overrightarrow{GH} \right)=-\frac{2\pi }{3} , donc d'après la relation de Chasles on a :
(GT;GF)=(GT;GH)+(GH;GF)\left(\overrightarrow{GT} ;\overrightarrow{GF} \right)=\left(\overrightarrow{GT} ;\overrightarrow{GH} \right)+\left(\overrightarrow{GH} ;\overrightarrow{GF} \right)
π=2π3+(GH;GF)-\pi =-\frac{2\pi }{3} +\left(\overrightarrow{GH} ;\overrightarrow{GF} \right)
π+2π3=(GH;GF)-\pi +\frac{2\pi }{3} =\left(\overrightarrow{GH} ;\overrightarrow{GF} \right)
Ainsi : (GH;GF)=π3\left(\overrightarrow{GH} ;\overrightarrow{GF} \right)=\frac{\pi }{3}
Question 2

Calculer l'angle (EF;IH)\left(\overrightarrow{EF} ;\overrightarrow{IH} \right).

Correction

A l'aide de la représentation de la ligne brisée, on lit facilement que :
  • (FE;FG)=3π4\left(\overrightarrow{FE} ;\overrightarrow{FG} \right)=\frac{3\pi }{4}
  • (HG;HI)=11π12\left(\overrightarrow{HG} ;\overrightarrow{HI} \right)=\frac{11\pi }{12}
A l'aide de la relation de Chasles, on a :
(EF;IH)=(EF;FG)+(FG;GH)+(GH;IH)\left(\overrightarrow{EF} ;\overrightarrow{IH} \right)=\left(\overrightarrow{EF} ;\overrightarrow{FG} \right)+\left(\overrightarrow{FG} ;\overrightarrow{GH} \right)+\left(\overrightarrow{GH} ;\overrightarrow{IH} \right)
(EF;IH)=(FE;FG)+(GF;GH)+(HG;HI)\left(\overrightarrow{EF} ;\overrightarrow{IH} \right)=\left(-\overrightarrow{FE} ;\overrightarrow{FG} \right)+\left(-\overrightarrow{GF} ;\overrightarrow{GH} \right)+\left(-\overrightarrow{HG} ;-\overrightarrow{HI} \right)
(EF;IH)=(FE;FG)+π+(GF;GH)+π+(HG;HI)\left(\overrightarrow{EF} ;\overrightarrow{IH} \right)=\left(\overrightarrow{FE} ;\overrightarrow{FG} \right)+\pi +\left(\overrightarrow{GF} ;\overrightarrow{GH} \right)+\pi +\left(\overrightarrow{HG} ;\overrightarrow{HI} \right)
(EF;IH)=3π4+π+(GF;GH)+π+11π12.\left(\overrightarrow{EF} ;\overrightarrow{IH} \right)=\frac{3\pi }{4} +\pi +\left(\overrightarrow{GF} ;\overrightarrow{GH} \right)+\pi +\frac{11\pi }{12} .
Or d'après la question 11, on sait que : (GH;GF)=π3\left(\overrightarrow{GH} ;\overrightarrow{GF} \right)=-\frac{\pi }{3} , il vient alors que (GF;GH)=π3\left(\vec{GF} ;\vec{GH} \right)=\frac{\pi }{3} car (v;u)=(u;v)\left(\vec{v} ;\vec{u} \right)=-\left(\vec{u} ;\vec{v} \right).

On obtient dans ce cas :
(EF;IH)=3π4+π+π3+π+11π12\left(\overrightarrow{EF} ;\overrightarrow{IH} \right)=\frac{3\pi }{4} +\pi +\frac{\pi }{3} +\pi +\frac{11\pi }{12}
(EF;IH)=3π4+π+π3+π+11π12\left(\overrightarrow{EF} ;\overrightarrow{IH} \right)=\frac{3\pi }{4} +\pi +\frac{\pi }{3} +\pi +\frac{11\pi }{12}
(EF;IH)=4π\left(\overrightarrow{EF} ;\overrightarrow{IH} \right)=4\pi
On peut également écrire que :
(EF;IH)=0+2×2π\left(\overrightarrow{EF} ;\overrightarrow{IH} \right)=0+2\times 2\pi .
Ce qui nous permet de dire que la mesure principale est alors : (EF;IH)=0\left(\overrightarrow{EF} ;\overrightarrow{IH} \right)=0
Question 3

Que peut-on en déduire pour les droites (EF)\left(EF\right) et (HI)\left(HI\right) ?

Correction
Comme (EF;IH)=0\left(\overrightarrow{EF} ;\overrightarrow{IH} \right)=0 les vecteurs EF\overrightarrow{EF} et IH\overrightarrow{IH} sont donc colinéaires.
Les droites (EF)\left(EF\right) et (HI)\left(HI\right) sont donc parallèles.